روکش نسوز شیلنگ خرطومی استیل (Stainless Steel Flexible Hose) یک پوشش محافظتی است که از فایبرگلاس بافته شده و با سیلیکون مقاوم به حرارت پوشانده شده است. این روکش روی شیلنگ های فلزی (استیل) قرار می گیرد تا آن ها را در برابر آتش، گرمای شدید و آسیب های محیطی عایق و محافظت کند.
این محافظت به شیلنگ های استیل کمک می کند تا در محیط های خطرناک، وظیفه مهم انتقال سیالات و گازها را بدون وقفه و با ایمنی بالا انجام دهند. در ادامه به جزئیات بیشتری درباره ساختار و عملکرد این روکش خواهیم پرداخت.
روکش نسوز شیلنگ خرطومی استیل چگونه ساخته می شود؟
روکش نسوز که در صنعت به آن “Fire Sleeve” هم می گویند، یک پوشش مخصوص است که روی شیلنگ های فلزی کشیده می شود تا آن ها را عایق کند.
جنس روکش (ساده و قوی):
این روکش از دو جزء اصلی ساخته شده است:
- لایه داخلی: از الیاف فایبرگلاس (شیشه بافته شده) درست شده که بسیار محکم است.
- پوشش بیرونی: این الیاف با یک لایه ضخیم از لاستیک سیلیکونی باکیفیت پوشانده می شوند.
تحمل دما (مقاومت فوق العاده):
این ترکیب خاص باعث می شود روکش در برابر حرارت بالا، پایداری زیادی داشته باشد:
- گرمای مداوم: می‌تواند به طور ثابت تا حدود ۲۶۰ درجه سانتی‌گراد (تقریباً دمای یک فر صنعتی) گرما را تحمل کند و شکل خود را حفظ کند.
- گرمای ناگهانی و لحظه ای: در برابر شعله آتش یا پاشش قطرات مواد مذاب (مانند فولاد داغ)، می تواند برای مدت کوتاهی تا بیش از ۱۶۰۰ درجه سانتی گراد نیز مقاومت کند و نگذارد گرما به شیلنگ اصلی برسد. البته برخی انواع مرغوب تر این روکش ها می توانند دمای مداوم تا حدود ۲۷۰ تا ۳۰۰ درجه سانتی‌گراد را نیز تحمل کنند.
کاربردهای اصلی شیلنگ خرطومی استیل با روکش نسوز
شیلنگ های خرطومی استیل به دلیل جنس مقاوم (استیل ضدزنگ) و انعطاف‌پذیری زیاد، در محیط های صنعتی بسیار پرکاربرد هستند. وقتی این شیلنگ‌ها روکش نسوز هم داشته باشند، می‌توانند در سخت ترین شرایط کار کنند.
-
جابجایی گاز و نفت (در گرما و فشار زیاد)
این شیلنگ ها در صنعت نفت و گاز استفاده می شوند. چون هم فشار زیاد را تحمل می کنند و هم در برابر خوردگی مواد نفتی و گازهای ترش مقاوم هستند، برای انتقال این مواد بین دستگاه های مختلف در خطوط لوله کشی بسیار مناسب اند.
-
کارخانه های فولاد و مواد مذاب
یکی از مهمترین کاربردها در کارخانه هایی مثل ذوب آهن و فولادسازی است. این شیلنگ ها با روکش نسوز، در برابر پاشش مواد مذاب داغ و گرمای کوره ها مقاومت می کنند تا خطوط حیاتی آسیب نبینند.
-
انتقال مواد شیمیایی خطرناک
در صنایع شیمیایی و پتروشیمی، این شیلنگ ها برای حمل اسیدها و مواد شیمیایی قوی استفاده می شوند. جنس استیل و روکش نسوز، مقاومت بالایی در برابر خورده شدن توسط این مواد ایجاد می کند.
-
سیستم های تهویه و گرمایش ساختمان (HVAC)
در ساختمان های بزرگ، این شیلنگ های فلکسیبل (انعطاف‌پذیر) برای انتقال بخار، آب گرم و گاز در سیستم های گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع (کولرها و پکیج‌ها) به کار می روند.
-
حفاظت در برابر لرزش و حرکت
چون شیلنگ های خرطومی استیل بسیار منعطف هستند، در جاهایی که دستگاه ها لرزش زیادی دارند (مثل کنار پمپ ها یا کمپرسورها) نصب می شوند. این شیلنگ ها لرزش را می گیرند و مانع خراب شدن لوله های ثابت می شوند.
-
استفاده در موتور و اگزوز خودرو
در صنعت خودروسازی، مدل های خاصی از این شیلنگ ها (به نام فلکسیبل اگزوز) برای وصل کردن قسمت های مختلف سیستم تخلیه گاز از موتور استفاده می شوند تا گازهای داغ را به بیرون هدایت کنند.
-
مناطق با دمای خیلی بالا یا خیلی پایین
این شیلنگ ها می‌توانند در یک محدوده دمایی بسیار گسترده، از سرمای شدید (تا منفی ۲۷۳ درجه سانتی‌گراد) تا گرمای بسیار زیاد (تا مثبت ۶۵۰ درجه سانتی‌گراد) به کار خود ادامه دهند. روکش نسوز در خطوط حاوی سیالات بسیار سرد (مانند گازهای مایع برودتی) مانند یک عایق حرارتی عمل می‌کند و اجازه نمی‌دهد سرمای سیال به سرعت به محیط بیرون منتقل شود. این کار از یخ‌زدگی یا تشکیل رطوبت زیاد روی سطح شیلنگ نیز جلوگیری می‌کند.
-
صنایع غذایی و دارویی (جنس پاکیزه)
در کارخانه های تولید غذا و دارو، برای انتقال مایعات و مواد اولیه، از شیلنگ‌های استیل باکیفیت (معمولاً گرید ۳۰۴ یا ۳۱۶) استفاده می شود تا بهداشت مواد حفظ شود و هیچ واکنشی با آن‌ها انجام نشود.
-
مکان های با فضای کم و نصب سخت
در جاهایی که امکان استفاده از لوله های سفت و ثابت وجود ندارد یا مسیر انتقال، پیچ و خم های زیاد دارد، از این شیلنگ های انعطاف پذیر استفاده می شود تا نصب آسان تر انجام شود.
-
کاربردهای دریایی و زیردریایی
در کشتی ها، سکوهای نفتی و تجهیزات زیر آب، این شیلنگ ها به دلیل مقاومت بالا در برابر آب دریا، نمک و فشار زیاد، برای انتقال مایعات و گازها استفاده می شوند.
استانداردهای فنی روکش نسوز شیلنگ خرطومی
روکش نسوز که روی شیلنگ های خرطومی استیل کشیده می شود، باید از نظر مقاومت در برابر آتش و حرارت، از یک سری قوانین جهانی پیروی کند. این قوانین معمولاً توسط سازمان‌های معتبر بین‌المللی تعیین می شوند:
-
استاندارد SAE AS1055 (استاندارد هوافضا):
این یکی از اصلیترین استانداردها برای تست مقاومت در برابر آتش است. گرچه در اصل برای هواپیماها (صنعت هوافضا) تعریف شده، اما در صنایع سنگین هم برای اطمینان از ایمنی بالا از آن استفاده می شود.
این استاندارد مشخص می کند که یک شیلنگ با روکش نسوز باید بتواند در زمان برخورد شعله مستقیم، برای مدت زمان معینی (معمولاً ۵ تا ۱۵ دقیقه) همچنان درست کار کند و مایع داخل آن نشت نکند.
-
مقاومت دمایی (دو نوع دما):
کیفیت روکش نسوز با دو عدد مشخص می شود:
دمای کار مداوم: این عددی است که روکش می تواند برای ساعت های طولانی تحمل کند (معمولاً تا 260 درجه سانتی‌گراد).
دمای پاشش مواد مذاب: این عدد بسیار بالاتر است و نشان می دهد روکش می تواند در برابر پاشش لحظه ای مواد مذاب داغ (مثل فلزات ذوب شده، گاهی تا 1650درجه سانتی‌گراد) مقاومت کند تا به شیلنگ اصلی آسیب نرسد.
-
استانداردهای ضد حریق عمومی (مثل ASTM):
سازمان های استاندارد دیگری مثل ASTM یا UL نیز قوانینی را برای تست مواد از نظر ضد آتش بودن یا میزان دود تولیدی تعریف می کنند. روکش نسوز باید تست های این استانداردها را نیز با موفقیت پشت سر بگذارد تا به طور رسمی تأیید شود که در برابر آتش، به خوبی از شیلنگ محافظت می‌کند.
10 مزیت شیلنگ‌های خرطومی استیل با روکش نسوز
این شیلنگ ها به خاطر ترکیب فلز مقاوم و پوشش نسوز، مزایای ایمنی و عملکردی ویژه ای دارند:
- محافظت در برابر آتش سوزی: اصلی ترین مزیت، جلوگیری از آسیب دیدن شیلنگ و محتویات آن در زمان آتش سوزی یا برخورد مستقیم شعله است.
- مقاومت لحظه ای در برابر ذوب شدن: روکش نسوز می تواند برای مدت کوتاهی، پاشش مواد مذاب داغ (مانند فلزات ذوب‌شده تا دمای 1600 درجه سانتی‌گراد) را دفع کند.
- عایق‌بندی حرارت بالا (دمای کار مداوم): شیلنگ را در برابر گرمای دائم محیط (معمولاً تا حدود 260 درجه سانتی‌گراد) عایق نگه می دارد و از فرسودگی زود هنگام آن جلوگیری می کند.
- ایمنی بیشتر برای کارکنان: روکش نسوز، سطح شیلنگ های داغ (مانند خطوط بخار) را خنک نگه می دارد تا اگر کسی با آن ها تماس پیدا کرد، دچار سوختگی نشود.
- جلوگیری از هدر رفتن انرژی: روکش سیلیکونی به عنوان یک عایق عمل می کند و حرارت سیال داخل شیلنگ حفظ می شود. این کار به ویژه در خطوط انتقال بخار، باعث کاهش مصرف انرژی می شود.
- عایق بودن در برابر برق: جنس روکش (سیلیکون) تا حدی در برابر جریان برق عایق است و یک لایه حفاظتی اضافه در مقابل خطرات الکتریکی ایجاد می کند.
- مقاومت در برابر مایعات شیمیایی و روغن: روکش سیلیکونی بیرونی، شیلنگ را در برابر تماس با روغن های هیدرولیک، سوخت ها و مواد شیمیایی خورنده محافظت می کند.
- مقاومت در برابر سایش و فرسایش: روکش ضخیم، شیلنگ فلزی را در برابر سایش مکانیکی، کشیده شدن روی زمین و ضربه های جزئی قوی‌تر می سازد.
- پایداری در محیط های سخت: این روکش باعث می شود شیلنگ در برابر عوامل محیطی مثل رطوبت، گرد و خاک و اشعه ماوراء بنفش (UV) مقاومت بیشتری داشته باشد.
- عملکرد پایدار در شرایط بحرانی: با حفاظت از شیلنگ، روکش نسوز تضمین می کند که فشار و دمای سیستم حفظ شود و در لحظات اضطراری (مثل آتش سوزی های کوچک)، کار حیاتی سیستم متوقف نشود.
نکات مهم در نصب شیلنگ خرطومی استیل
برای اینکه شیلنگ فلکسیبل با روکش نسوز استیل شما عمر طولانی تری داشته باشد، مهم ترین کار این است که هنگام نصب، از پیچش و خم شدن های خیلی تند جلوگیری کنید. این شیلنگ ها نباید کشیده نصب شوند، بلکه باید کمی آزاد باشند تا بتوانند لرزش ها و تغییرات دمایی (انبساط و انقباض) سیستم را جذب کنند.
موقع سفت کردن اتصالات، حتماً از دو آچار استفاده کنید؛ یکی برای محکم کردن مهره و دیگری برای نگه داشتن بدنه شیلنگ. این کار مانع از چرخیدن و پیچ خوردن شیلنگ می شود که عامل اصلی خرابی زودرس آن است. در نهایت، مطمئن شوید که شیلنگ با لبه های تیز یا سطوح سایشی در تماس مداوم نباشد.
نتیجه گیری
روکش نسوز شیلنگ خرطومی استیل یک راه حل جامع برای افزایش ایمنی و عمر سیستم های صنعتی است. این ترکیب قدرتمند (استیل انعطاف‌پذیر و روکش فایبرگلاس/سیلیکون)، شیلنگ را در برابر شعله، پاشش مواد مذاب و حرارت دائمی مقاوم می سازد و همچنین به عنوان عایق حرارتی، برودتی و الکتریکی عمل می کند. برای بهره برداری کامل، نصب باید صحیح و عاری از پیچش باشد. جهت خرید مطمئن محصولاتی که مطابق با استانداردهای سخت‌گیرانه (مانند SAE AS1055) تولید شده اند، همین حالا با کاردار صنعت تماس بگیرید.
سوال متداول
آیا روکش نسوز، شیلنگ را از داخل هم گرم نگه می دارد؟
بله، روکش سیلیکونی مانند یک عایق حرارتی عمل می کند و اجازه نمی دهد حرارت سیال داخل شیلنگ به سرعت به محیط بیرون منتقل شود (و بالعکس). این کار باعث کاهش مصرف انرژی می شود.
جنس اصلی روکش نسوز چیست؟
جنس اصلی آن از الیاف فایبرگلاس (نخ شیشه بافته شده) است که با یک لایه ضخیم از لاستیک سیلیکونی مقاوم به حرارت پوشانده شده است.
منظور از “تحمل لحظه‌ای ۱۶۰۰ درجه سانتی‌گراد” چیست؟
یعنی روکش می تواند در برابر برخورد ناگهانی و کوتاه قطرات مواد مذاب (مثل فولاد آب شده) مقاومت کند و اجازه ندهد این گرمای شدید به بدنه شیلنگ استیل برسد.
اگر روکش پاره شود، آیا شیلنگ هنوز مقاوم است؟
بدنه اصلی شیلنگ از استیل ضد زنگ ساخته شده و تحمل فشار و خورندگی را دارد. پارگی روکش فقط محافظت در برابر آتش، حرارت خارجی و سایش را کاهش می دهد، اما خود شیلنگ فوراً پاره نمی شود.
مهمترین نکته در نصب این شیلنگ ها چیست؟
مهم ترین نکته این است که هرگز شیلنگ را نپیچانید (پیچش دورانی) و آن را با خمیدگی های تند نصب نکنید. برای سفت کردن اتصالات، همیشه از دو آچار استفاده کنید تا از پیچ خوردن جلوگیری شود.
